Je weet wat je virale lading is maar weet je ook wat een invloed heeft op je mentale gezondheid?
Bijna iedereen heeft het op sommige momenten mentaal moeilijk en het is belangrijk dat je weet dat je er niet alleen voor staat. Hier vind je informatie over hiv-gerelateerde factoren die een invloed kunnen hebben op de mentale gezondheid, en keuzes in je levensstijl die je kunt overwegen om je leven lang gezond te leven met hiv.
Lees hier meer over:
- Het effect dat hiv en hiv-geneesmiddelen kunnen hebben op de mentale gezondheid
- Echte verhalen over leven met hiv, de mentale uitdagingen die Graeme en Marcello zijn tegengekomen, en wie en wat hen op hun weg heeft ondersteund
- Wat je kunt doen als je het mentaal moeilijk hebt
Ga naar Wat moet ik vragen? voor tips en een downloadformulier met vragen die je kunnen helpen om je volgende afspraak voor te bereiden en nuttige vragen te stellen.
WAT MOET IK WETEN?
KEUZES IN JE LEVENSSTIJL
Keuzes in je levensstijl die een negatieve invloed kunnen hebben op de mentale gezondheid komen meer voor bij mensen met hiv. Het gaat hier bijvoorbeeld om zwaar alcoholgebruik, roken of gebruik van recreatieve drugs. Praat met je zorgteam over wat je kunt doen om positieve keuzes in je levensstijl te maken. Er zijn veel veranderingen die je kunt doorvoeren om te zorgen voor een zo gezond mogelijke geest.
HET HIV-VIRUS ZELF
In zeldzame gevallen kan het hiv-virus zelf een fysiek effect hebben op je hersenen omdat het virus de hersenen en het centraal zenuwstelsel kan binnendringen kort na de initiële infectie. Na verloop van tijd kan dit leiden tot een aandoening met de naam hiv-geassocieerde neurocognitieve stoornis (HAND), een aandoening met een grote diversiteit aan symptomen, zoals een korte aandachtsspanne, geheugenverlies, hoofdpijn, stemmingswisselingen, slecht beoordelingsvermogen, verwarring en zelfs een zwak gevoel in de ledematen. Vraag aan je zorgteam of screenings nodig zijn.
HIV-MEDICATIE
Bij sommige patiënten worden hiv-geneesmiddelen geassocieerd met een verhoogd risico op mentale problemen of slaapproblemen. Het is belangrijk dat je regelmatig met je zorgteam bespreekt hoe je je voelt. Depressies en angststoornissen kunnen komen en gaan, waardoor het nodig kan zijn om je behandelingsplan te herzien.
MEER OVER MENTALE GEZONDHEID
Bijna iedereen krijgt het op een bepaald moment mentaal moeilijk. Mensen kunnen zich dan even slecht, of slechter, voelen zoals bij elke andere fysieke ziekte, alleen zie je het niet. Grote stressfactoren, zoals een lange, slepende ziekte, kunnen een negatieve invloed hebben op de mentale gezondheid. Vaak voorkomende mentale gezondheidsproblemen zijn depressie, angst, stemmingsstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen.
Typische symptomen zijn:
- Depressie: vermoeidheid of je traag en slap voelen, concentratieproblemen, een laag libido, slaapproblemen, schuldgevoelens, je waardeloos of hulpeloos voelen, verminderde eetlust of gewichtsverlies, overeten
- Angst: rusteloosheid, doodsbang zijn, je voortdurend gespannen voelen, concentratieproblemen, prikkelbaarheid
- Slaapproblemen: moeilijkheden om in slaap te vallen of te blijven (slapeloosheid)
Het goede nieuws is dat depressie en angst kunnen worden vastgesteld en behandeld. Antidepressiva en psychotherapie zijn doeltreffend in de behandeling van depressie en gesprekstherapie kan helpen om triggers te herkennen en angstgevoelens te verminderen.
Laat je bij elke afspraak onderzoeken. Dat zal je helpen om snel een diagnose te stellen en de juiste ondersteuning te krijgen. Het kan zijn dat je de tekenen niet onmiddellijk herkent. Daarom zijn er screeningtools die je zorgteam kan gebruiken om je mentale gezondheid te controleren.
KAN HIV MENTALE GEZONDHEIDSPROBLEMEN VEROORZAKEN?
Depressie, angst en veel andere mentale aandoeningen kunnen iedereen treffen, op elk moment in het leven, los van hiv. Ongeveer één op de vier volwassenen ervaart in zijn/haar leven een probleem met zijn/haar mentale gezondheid.
Factoren die mentale gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken:
- Omgevingsfactoren: zoals een onmiddellijke reactie op wat er gebeurt in iemands leven, bijvoorbeeld veranderingen op het werk, financiële zorgen, stukgelopen relaties, ziekte of sterfgevallen
- Fysieke factoren: zoals de biologie van je hersenen, een familiegeschiedenis hebben met de aandoening of de fysiologische gevolgen van leven met een slepende aandoening zoals hiv en het gebruik van bepaalde geneesmiddelen om de aandoening te behandelen
Mentale gezondheidsproblemen komen voor bij iedereen. Het is dus moeilijk om de juiste impact te bepalen van hiv op de mentale gezondheid. Los daarvan kunnen veel mensen die leven met hiv mentale problemen ervaren bij de diagnose of later in het leven. Vaak voorkomende oorzaken van angst en depressie zijn zorgen om de toekomst. Hierbij spelen vaak onderwerpen een rol als de invloed van hiv op je gezondheid, levensstijl en relaties.
Het is belangrijk om open te zijn tegenover je zorgteam over hoe je je emotioneel voelt, zodat je zorgverleners je kunnen helpen om symptomen zo vroeg mogelijk te herkennen.
HEB IK EEN VERHOOGD RISICO?
Je zorgteam kan samen met jou je mentale gezondheid evalueren door:
- Te controleren of er symptomen zijn die gepaard gaan met depressie en angst
- Te vragen hoe je slaapt. Uit sommige studies blijkt dat mensen met hiv meer slaapproblemen hebben, zoals slapeloosheid
- Te controleren op de aandoening hiv-geassocieerde neurocognitieve stoornis (HAND), ook al worden de meeste mensen hier niet door getroffen. De aandoening heeft een grote diversiteit aan symptomen zoals een korte aandachtsspanne, geheugenverlies, hoofdpijn, stemmingswisselingen, slecht beoordelingsvermogen, verwarring en zelfs een zwak gevoel in de ledematen.
- Alle medicatie die je neemt opnieuw te bekijken, zoals je hiv-medicatie, omdat sommige geneesmiddelen gelinkt worden aan depressie of slaapproblemen
Het is belangrijk dat je jouw gevoelens erkent en hulp zoekt als je extra ondersteuning nodig hebt. Dat kan je symptomen helpen te verminderen en je levenskwaliteit verbeteren.
WAT ALS IK AL MENTALE PROBLEMEN HEB?
Leven met een mentaal gezondheidsprobleem is niet makkelijk, maar je kunt veranderingen invoeren in je levensstijl zoals:
- Goed eten
- Fysiek actief blijven
- Je alcoholgebruik beperken
- Je cafeïnegebruik beperken
WAT KAN NOG MEER HELPEN?
Gesprekstherapie en strategieën om met mentale gezondheidsproblemen om te gaan, en praten met een psycholoog of een specialist in mentale gezondheid kunnen nuttig zijn. Je kunt ook alternatieve therapieën overwegen zoals mindfulness – oftewel leven in het moment – om je mentale welzijn te verbeteren. Het kan ook helpen de geneesmiddelen die je gebruikt opnieuw te beoordelen.
Het is belangrijk dat je praat met je zorgteam. Jouw zorgverleners zullen je kunnen begeleiden in je mentale gezondheid en zij weten waar je verder nog aan moet denken, bijvoorbeeld:
- Hoe je jouw levensstijl kunt veranderen om je mentale gezondheid te verbeteren
- Hoe verschillende geneesmiddelen samen werken en of ze interfereren met je hiv-geneesmiddelen (bijwerkingen veroorzaken als gevolg van het gebruik van beide geneesmiddelen)
- Of je hiv-medicatie een negatieve invloed heeft op je mentale gezondheid